گزارش تفصیلی کرسی ترویجی ۸۵ با عنوان: "مجلس خبرگان رهبری در منظومه فکری امامین انقلاب"
مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری با همکاری مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام کرسی ترویجی با موضوع "مجلس خبرگان رهبری در منظومه فکری امامین انقلاب" را برگزار نمود.
این کرسی، دوشنبه ۲ بهمن ماه ۱۴۰۲ در ساختمان دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در قم برگزار شد.
- ارائه‌دهنده: حجت الاسلام محمد جواد ایزدپناه
- ناقد: حجت الاسلام سعید صلح میرزایی
- دبیر علمی: حجت الاسلام علی صالحی منش
حجت الاسلام محمدجواد ایزدپناه، معاون گفتمان و پژوهشگر مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام، در بخش نخست سخنان خود اظهار داشت: این تحقیق برایند قریب به هفتاد سخنرانی مقام معظم رهبری در جمع اعضای خبرگان رهبری و پیام‌های امامین انقلاب به این مجلس است. با توجه به دریافت خاصی که امامین انقلاب نسبت به رسالت، هویت و ویژگی‌های مجلس خبرگان دارند ضرورت این مباحث بهتر روشن می‌شود.
وی افزود: حرکت اسلامی، از لحاظ جهان‌بینی، به تفکیک‌ناپذیری دین و دنیا قائل بود و در این رویکرد، در مقابل جهان سکولار، عرفی و منهای دین قرار می‌گرفت. از لحاظ نگرش به انسان، به شکوفایی تمام ظرفیت‌های مادی و معنوی و دنیوی و اخروی او باور داشت و از این جهت در مقابل اومانیسم و انسان‌گرایی قرار می‌گرفت که معطوف به زندگی دنیوی بود و در شناخت راه صحیح زندگی، به مردم‌سالاری دینی باور داشت و از این جهت در مقابل دموکراسی جدید قرار می‌گرفت که مدعی است مشروعیت خود را تنها از آراء عمومی کسب می‌کند.
ارائه دهنده، یادآور شد: در تفکر اسلامی، جایی که خدا کسی را به عنوان حاکم نصب نکرده یا به نصبی که خداوند انجام داده، عمل نشده است، این مردم هستند که باید در چارچوب شرع، در مورد سرنوشت خود تصمیم بگیرند و شخصی را که دارای صفات و شرایط معین است، برای رهبری انتخاب کنند. شناخت کسی که هم دارای صفات و شرایط رهبری و هم مقبول مردم باشد، تنها توسط خبرگان دینی ممکن است که در میان مردم معتبر و مقبول باشند.
ارائه‌دهنده بیان داشت: هدف از تشکیل مجلس خبرگان این است که مردم به واسطه آن، بتوانند با تشخیص حاکمی که واجد شرایط رهبری است، رسالت خود را برای برپایی حکومت دینی انجام دهند. در گذشته این کار توسط بزرگان و اهل حل و عقد، که در میان مردم دارای مقبولیت و اعتبار بودند، انجام می‌شد؛ ولی امروزه با گسترش ارتباطات، امکان رأی گیری از مردم برای اثبات مقبولیت این شخصیت‌ها، فراهم شده است.
حجت الاسلام محمدجواد ایزدپناه به بیان برخی عبارات در معرفی مجلس خبرگان رهبری در کلام امامین انقلاب پرداخت و افزود: در کلام امام و رهبری، مجلس خبرگان با عناوینی چون "مسئولیتی در رأس مسئولیت‌ها"، "مرکز باعظمت"، "حسّاس و عظیم الشأن"، "اشرف مجامع، سازمان‌ها و تشکیلات نظام جمهوری اسلامی ایران" و مجلس استثنایی و بی‌نظیر از لحاظ ترکیب، وظایف و کارکرد، توصیف شده است که بدون آن، اکثر اقدامات حکومت، نامشروع خواهد بود.
وی ادامه داد: در دیگر بیانات امامین انقلاب، این مجلس، مایهٔ اطمینان و آرامش الهی برای مردم در خصوص پایداری نظام بر اهداف خود، نگهبان دقیق با نگهبانی همه‌جانبه، از هویت اسلامی و انقلابی نظام حاکم بر کشور و هدایت‌کنندهٔ دستگاه‌های درهم تنیدهٔ این نظام به سمت اهداف والا و عالیقدر آن و دارای شأن علمایی، یاد شده است.
ارائه‌دهنده در ادامه به بیان ویژگی‌های نمایندگان مجلس خبرگان پرداخت و اظهار داشت: شجاعت و بصیرت، صراحت در وقت لازم و نهراسیدن از سرزنش دیگران، اعتماد به نفس درونی و مراقبت از انهزام و شکست روحی، دلبستگی به انقلاب، دلباختگی نسبت به ملّت، مُلّا و باسوادبودن، شناخت دقیق از جبههٔ دشمن و آگاهی از توطئه‌ها و پایداری در مقابل آن‌ها، از جمله شایستگی‌های لازم برای نمایندگان مجلس خبرگان رهبری است.
وی در تبیین ویژگی‌های مجلس خبرگان از دیدگاه رهبر انقلاب اظهار داشت: برخورداری از وزانت و موقعیت لازم از لحاظ علمی، سیاسی، وجههٔ اجتماعی و از لحاظ دیانت، استقلال فکری در مقابل کلیشه‌های تحمیلی و چهارچوب مفهومی نظام سلطه، استقلال عملی، پویایی دائم و حرکت در مسیر اهداف انقلاب، دوری از اختلافات خطی و جناحی، پاسخگو بودن حتی در قبال سکوت‌ها، حفاظت از ویژگی اطمینان‌آوری و اعتمادآوری خود برای مردم، رعایت زیّ طلبگی و پرهیز از حبّ دنیا و مردمی‌بودن و در میان مردم‌بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های مجلس خبرگان به شمار می آید.
حجت الاسلام ایزدپناه در تبیین رسالت‌های مجلس در رابطه با خود اظهار داشت: مهم‌ترین این رسالت‌ها، تشخیص وجود و بقای صلاحیت‌هایی که در قانون اساسی برای نمایندگان خبرگان برشمرده شده و تبیین منطقی، مستدلّ و مستمرّ جایگاه مجلس خبرگان برای افکار عمومی، به خصوص برای نسل جوان است.
وی در ادامه، رسالت‌های این مجلس در رابطه با رهبری را برشمرد و گفت: انتخاب رهبر و نظارت بر استمرار صفات لازم برای رهبری، مراقبت از «حفظ شرایط رهبری و انجام وظایف مندرج در قانون اساسی و دیگر وظایف قطعی رهبری»، مباحثات علمی برای روشن‌کردن جزئیات مسألهٔ ولایت فقیه و کمک به رهبری، از این دست وظایف به شمار می‌آید.
ارائه‌دهنده، معرفی معارف اسلام، بویژه معارف معنوی و عرفانی، تهذیب جامعه از مسیر تهذیب خود، معرفی اسلام ناب به جامعه را از رسالت‌های مجلس خبرگان دررابطه با اسلام خواند.
وی رسالت‌های مجلس خبرگان در رابطه با انقلاب اسلامی را چنین برشمرد:
۱. مطالعات راهبردی انقلاب اسلامی و تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورزی برای ارزیابی عملکرد انقلاب اسلامی در زمینهٔ استقلال کشور، اقتدار کشور از جمله در عرصه های اقتصادی، عدالت به معنی کم کردن فاصله طبقاتی میان فقیر و غنی، تدین مردم و شناخت کاستی‌ها و تنظیم مطالبات بر آن اساس
۲. حمایت از نیروهای انقلابی
و رسالت‌های مجلس خبرگان در رابطه با کشور را این‌گونه بیان کرد:
۱. موضع‌گیری صحیح و جامع در مسائل کشور و حل اختلافات با رجوع به مبانی، اصول و محکمات نظام اسلامی شامل: تحقق احکام اسلامی ولو به صورت تدریجی، مبارزه با استکبار و اعتماد نداشتن به آن، مردم‌گرایی و اعتماد به مردم، عدالت‌طلبی و ایستادگی در برابر ظلم و فساد ، اعتماد به نفس ملّی و عزّت ملّی
۲. احساس سیادت فرهنگی و ذلیل نبودن در مقابل فرهنگ بیگانه، خودداری از گرایش به اشرافی‌گری، دلسوزی برای طبقات ضعیف
۳. نوآوری و اجتهاد در مسائل دینی کشور
۴. نگاه مبتکرانه و اساسی به چگونگی نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در مسائل مهم جهانی در اوضاع پیچیده کنونی و خودنگری و بازیابی وظیفه در قبال این وضعیت
۵. تلاش برای ایجاد احساس مسؤولیت و دغدغه مجاهدت دائمی در مسؤولان
۶. مطالبهٔ عناصر اقتدار ملی شامل: علم و فناوری، فکر و اندیشه‌ورزی، امنیت و قدرت دفاعی، اقتصاد و رفاه عمومی، سیاست و قدرت چانه‌زنی سیاسی و دیپلماسی، فرهنگ و سبک زندگی، منطق جذاب جمهوری اسلامی، اتحاد، اعتماد به نفس و امید ملی، استحکام ایمان ملی، مسأله معیشت عمومی یا مسأله روان‌بودن فرایندهای پاسخگویی به نیازها
۷. حمایت از مسؤولان و صیانت از ارتباط میان مردم و مسؤولان
وی در تبیین رسالت‌های مجلس خبرگان در رابطه با مردم اظهار داشت: دعوت صمیمانهٔ مردم به اتحاد و یکپارچگی و استحکام‌بخشیدن به وحدت با محبت و جذب قلوب، انتقال شیوهٔ حقیقی و درست برخورد با دوگانه‌ها در حوادث و رویداد‌ها و توجّه به معیشت مردم در مواردی مانند: مبارزه با فساد، توجه به قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی، توجه به رونق تولید و مدیریت واردات.
ارائه‌دهنده، در پایان، رسالت‌های مجلس خبرگان در مقابل دشمن را بیمناک‌نشدن از دشمنی دشمنان با تکیه بر خدا، مرزبندی با آنان و تبدیل این مرزبندی به گفتمان، بسیج حداکثری نیروها در مقابل بسیج حداکثری نیروهای دشمن، حفظ وحدت و انسجام ملی در مقابل جنگ نرم دشمنان و جهاد تبیین دانست.
در ادامه، حجت الاسلام سعید صلح میرزایی، به عنوان ناقد نشست، خاطرنشان کرد: این پژوهش، تحقیق جامعی بوده است و تا آخرین دیدار مقام معظم رهبری با اعضای مجلس خبرگان در آن لحاظ شده است.
وی ذکر مبانی به عنوان فصل نخست اثر را اقدام مناسبی خواند و گفت: تلاش شده است مبانی الهیاتی و سیاسی مباحث در گفتار اول بیان شود که البته بهتر بود از بیانات مقام معظم رهبری در این بخش استفاده بیشتری شود.
مسؤول دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه‌ای، برخی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان به ویژه در ایام انتخابات را ناظر به تشویق مردم برای حضور پرشور در انتخابات دانست و ادامه داد: بعضی از بیانات مقام معظم رهبری در جلسات دیدار با مجلس خبرگان به صورت عمومی منتشر نشده است اما نویسنده با مراجعه به بخش خبرهای سایت رهبری توانسته است نکات خوبی را پیرامون این دیدارها نیز استخراج نمایند و به شکلی این محدودیت را مرتفع سازد.
وی با ذکر این پرسش که آیا می‌توان از بیانات دوران ریاست جمهوری اسلامی رهبر انقلاب بدون مراجعه و عرضه به بیانات اخیر معظم له استفاده نمود؟ یادآور شد: در دهه نخست انقلاب، برخی بیانات مقام معظم رهبری از باب احترام، به نظرات علمای آن زمان ارجاع شده است و به نظر می‌رسد باید مؤیدات بیانات سابق را بر اساس فرمایشات جدید به‌دست آورد.
ناقد، در پایان، نکاتی پیرامون اولویت‌بندی مباحث، تفکیک ویژگی‌ها و رسالت‌های نمایندگان خبرگان و تمایز میان مسائل مرتبط با کلیت نظام و مسؤولیت‌های ذاتی نمایندگان خبرگان رهبری را بیان نمود.
این کرسی ترویجی با بیان نظرات برخی از حضار و جمع‌بندی توسط ارائه‌دهنده به پایان رسید.