آیت‌الله محسن اراکی، با بهره‌گیری‌های فراوان از محضر عالمانِ عامِل و آگاهی‌های ژرف از قرآن و سنت و سیره معصومان (ع) با رصدگری‌های دقیق، ذهن و فکر روشن و تشکیلاتی و قاعده‌مند و دقیقه‌شناسانه، بیرق کارآمدسازی فقه را در پرتو «فقه نظام» برافراشته است
بسم الله الرحمن الرحیم
فراخیزی علمی، فقهی و سیاسی شگفت‌انگیز و شکوه‌مند حوزه‌ها، در پرتو انقلاب اسلامی و اندیشه‌های والا و نورانی که آن‌را شالوده‌ریزی کرد، امید آفرید و شادابی را به جامِ جانِ اسلامیان فرو ریخت.
حوزه‌ها، بر لبِ برکهٔ زلالِ انقلاب اسلامی، در این چند دههٔ مبارک و رَخشا، با آفاق‌گشایی‌های خردورزانه و وَحی‌مدارانه، سیمای زیبا، چشم‌نواز و دلگشایی از اسلامِ ناب را به امت اسلامی، نمایاندند و فوج‌فوج، مردمان و کاروان‌های انسانی را، شوق‌مندانه و واله، به این برکهٔ جان‌افزا، فرود آوردند.
روشن‌گری‌ها، بیدارگری‌ها، جهل‌زدایی‌ها، سپیده‌گشایی‌ها، آفاق‌نمایی‌ها و رویارویی‌های عالمانه، دقیق‌اندیشانه و خردورزانه با خرافه‌های خردسوز و هویت‌بر‌باد‌ده، و فکرها و اندیشه‌ها و برداشت‌های دینی واپس‌گرا و دورکننده و رَمانندهٔ مردمان از زلال دین و جامعه‌سازی دینی و قرآنی، حوزه‌ها را در چشم و دلِ باورمندانِ ژرف‌اندیش، بصیر و خِردسالار، جایگاهی باشکوه و والا بخشید.
حرکت شورانگیز و بال‌گشایی‌های عاشقانه و شوق‌مندانهٔ نسل جدید و فراخاستهٔ حوزه‌ها، با پای‌بندی دقیق و استوار به کتاب و سنت و میراث سترگ و فاخر پیشینیان، برای باریابی به قلهٔ دانش‌های اسلامی، دانش‌های کارآمد، دگرگون‌ساز و برافرازندهٔ پایه‌های استوار جامعهٔ وَحیانی و عقلانی، بَس‌افتخارآمیز، امیدآفرین، شادابی‌افزا و نویددهندهٔ آیندهٔ روشن است.
نسلِ به‌پاخاسته، قامت‌افراشته، پرانگیزه و میان‌دارِ حوزه‌های علمی، برای درنوردیدن وادی‌ها و ساحَت‌های علمی، فقهی و سیاستِ استوار بر بنیادِ وَحیانی، و پرتلاش برای باریابی به آستانِ پرشکوهِ فهم دین و بیرون آوردن ناب‌های زندگی‌ساز و اعتلابخش از «کان»های چشم‌نواز و روح‌انگیز دین، از جلوه‌های ناب و زیبای مدرسهٔ تربیتیِ انقلاب اسلامی و مکتب پرفروغ امام خمینی، رحمة الله علیه، است.
حوزه، با این حرکت بزرگ و ژرف، رایَت‌های علمی افراشته و شعله‌های فقهی افروخته، در کارِ بزرگ تمدن‌سازی، بر پایهٔ وحی و خرد است. نظام‌مند، شالوده‌ها و بُنلادها را می‌ریزد و استوار می‌سازد و از آیه‌آیه و برگ‌برگ کتاب و سنت و پرتوهای خِرد، پرتو و بهره می‌گیرد، تا امت اسلامی را بهره‌مند سازد و پایه‌ها و رکن‌های فردا را برافرازد.
خردورزان، بیداردلان، دانش‌آموختگان و ناب‌اندیشان حوزه، آگاهانه، همه‌سونگرانه، جزر و مد شناسانه، بر اندیشه ٔپرفروغ فقه حکومت، فقه حکمرانی، فقه نظام، پای می‌فشرند و آن‌را سرلوحهٔ کار خویش قرار می‌دهند، تا مشعل قرآن و سنت را، در روزگار تاریکِ نابخردی‌ها و سیطرهٔ حکومت‌ها و قانون‌های سکولار و لیبرال، و بریدهٔ از آسمان و فطرت انسانی، برافروزند و انسان معاصر را با ژرفای انسان‌سازی و جامعه‌افرازی و پردازیِ دین، و کارآمدی نظام دینی و نمایاندن این گوهر ناب به او، از سرگردانی و گرفتاری در باتلاق‌های عفن و سیاهِ اندیشه‌های پرزرق و برق، اما ناسازوار با سرشت و خرد انسانی برهانند و در ساحل امنِ رهایی، مأوا دهند.
انسانِ معاصر، از زندگیِ سرشتاری و فرودآییِ آن‌به‌آن به آبشخور زلال زندگی وَحیانی و سپری‌کردن روزگار در چشمه‌سارِ معنی، بازداشته شده و در وادی‌های هراس‌انگیزِ بی‌هویتی و بی‌معنایی، به‌بند کشیده‌شده است.
حوزه، با این شناختِ دقیق‌اندیشانه و رسالت بزرگی که دارد، دَرفشِ زندگیِ سعادت‌مندانه، بی‌بیم و هراس از دشنه‌ها و دشنام‌ها، در پرتو وَحی را، فرا دست گرفته و کوی‌به‌کوی در حرکت است و بر کوی «جان»ها فرود می‌آید و نسیم دل‌انگیز وَحی را می‌وَزاند و به «جان»ها، مشک می‌بیزاند و آن‌ها را برای زندگی انسانی ـوحیانی، در سَرابُستانِ جامعهٔ قرآنی آماده می‌سازد.
در این اقیانوسِ کران‌ناپیدا، کشتی‌ای، با ناخداییِ ناخدای اقیانوس‌آشنا، با بیرق‌های افراشته، رو به فانوس‌های دریایی، با تمام توان در حرکت است و دلِ موج‌ها را می‌شکافد و به پیش می‌رود.
نیروهای توان‌مند، هوشیار و همیشه‌بیدار این اقیانوس‌پیما، همه‌گاه در کار رصدگری و فانوس‌بینی‌اند که مباد، در حرکت، کاستی پدید آید. این دریادلی‌ها، موجی از شادابی و امید به فردای روشن و دست‌یابی به ساحلِ رهایی را پدید آورده است و اشک شوق در دیدگان دین‌باوران جاری ساخته و تکبیرگویان در انتظار سپیده‌اند که چشم بگشاید.
در این میان، بوم‌های شوم‌آوا، شب‌پرست، ویرانه‌نشین، که از روشنایی و روشنایی‌آفرینی در هراس‌اند و زندگی بر پایهٔ عوام‌فریبی، خرافه‌پرستی و خردسوزی خود را در خطر می‌بینند، سخت در بیم و هراس‌اند، و برنمی‌تابند که این شعله‌های مقدس، هیمنهٔ شب‌های دَیجور را در هم بشکند و بامدادان را بردَمانَد.
جهل‌آفرینان، خرافه‌گستران و بیغوله‌بانان، در همه‌گاه، شبان و روزان، در تکاپویند، در کمین‌گاه‌ها، مرداب‌ها و لجن‌زارها در کمین، تا از دامن‌گستریِ اندیشه‌های ناب، روشن‌گر، زیر و زبرساز، گشایندهٔ آبشخورهای زلالِ معرفتی و شناختی، بازدارند و نگذارند جامِ جان‌ها، از آن کوثرها لبالب شود و از تَفتِ زندگی جاهلی و خرافی به در آید.
آیت‌الله محسن اراکی، با بهره‌گیری‌های فراوان از محضر عالمانِ عامِل، فرزانگان برجسته و تراز حوزه‌های بزرگ و دیرینِ نجف و قم، و آگاهی‌های ژرف از قرآن و سنت و سیره معصومان (ع) و مکتب امام خمینی، و پرتوگیریِ همه‌گاه از اندیشه‌های ناب و تابناک مقام معظم رهبری، عالمانه و هوش‌مندانه، با رصدگری‌های دقیق، ذهن و فکر روشن و تشکیلاتی و قاعده‌مند و دقیقه‌شناسانه، بیرق کارآمدسازی فقه را در پرتو «فقه نظام» برافراشته است؛ و از دیگرسوی، در برابر دَمندگانِ در بوق ناکارامدی فقه، به رویارویی برخاسته است و نقد اندیشه‌های خرافی را، که این پیامد ناسازوار با وَحی، کتاب و سنت را در بردارد، در سرلوحهٔ کار علمی و روشن‌گری خویش قرار داده است. حرکتی که سینه‌های لبالب از کینه و بغض به امام، رهبری و نظام اسلامی را خروشانده و به لجن‌پراکنی و ژاژدَرایی واداشته است.
صبح نزدیک است
و آوای بوم‌ها در حال خاموشی
و سینه‌های پرکینه در سینهٔ خاک